Penetrant Testi: Kaynak Kontrolünde Uygulama ve Yöntemler kapsamında yaptığımız çalışmaları bu blog devamında inceleyebilirsiniz,

Penetrant testi, metal yüzeylerdeki yüzey kusurlarını tespit etmek amacıyla kullanılan etkili bir non-destruktif test (NDT) yöntemidir. Kaynak kontrolü ve genel malzeme kalite güvence süreçlerinde yaygın olarak kullanılan bu yöntem, yüzeydeki çatlak, delik, kaynaktaki nüfuziyetsizlik veya diğer kusurları görsel olarak belirlemeyi sağlar. Bu blog devamında, penetrant testinin detaylı bir şekilde nasıl yapıldığını, test için hangi ekip ekipmanlara ihtiyacınız olduğunu ve hangi standartlara göre değerlendirdiğimizi aktaracağız.

Penetrant Testinin Temel İlkelerinden bahsedecek olursak,

Penetrant testi, sıvı penetrant ve geliştirme kimyasalları kullanarak malzeme yüzeyindeki kusurları ortaya çıkarmayı amaçlar. Temel prensip, yüzeydeki açık kusurlara sızan renkli veya flüoresanlı bir sıvının kullanılmasıdır. Bu sıvı, malzeme yüzeyindeki çatlakları veya kusurları belirginleştirir ve bu sayede görsel olarak kolayca tespit edilebilir. Malzeme üzerinde ayrı ayrı sprey şeklinde sıkılan üç ayrı sıvı sayesinde test ve kontrol işlemi gerçekleşmektedir.

Penetrant Testinin Aşamaları nelerdir bunları belirtelim,

Penetrant testi genellikle dört ana aşamadan oluşur: hazırlık aşaması, penetrant uygulama aşaması, bekleme süresi ve geliştirme aşaması. Her aşamanın detayları bulunmaktadır bu detaylar aşağıdaki gibidir.

1. Aşama: Hazırlık

Testin başarılı olabilmesi için yüzeyin doğru bir şekilde hazırlanması gerekir. Hazırlık aşaması, testin güvenilirliği ve doğruluğu açısından kritik öneme sahiptir. Malzeme yüzeyini temizlemek için kullanılan temizlik bezi de bu aşamada önemlidir. Bu bezin yada temizlik armatürünün yüzeyde bırakacağı kalıntılar hata olarak malzeme üzerinde kalabilmektedir.

• Yüzey Temizliği: Yüzeydeki kir, yağ, pas veya diğer kirleticiler, penetrant sıvısının düzgün bir şekilde yayılmasını engelleyebilir. Bu nedenle, malzeme yüzeyi iyice temizlenmelidir. Temizleme işlemi genellikle kimyasal temizleyiciler, solventler veya mekanik temizleme yöntemleri kullanılarak yapılır. Piyasada kullanılan farkı temizleyiciler vardır her işletmenin ve kontrol edicinin kullandığı malzemeler farklılık gösterebilmektedir.
• Yüzey Kontrolü: Temizleme işleminin ardından yüzeyde herhangi bir hasar veya anormal durum olup olmadığı kontrol edilir. Yüzeydeki tüm kirleticiler temizlendikten sonra test aşamasına geçilir. Bu aşamada görsel kontrol yapmak önemlidir. Malzeme yüzeyinin temiz olup olmadığı son kez kontrol edilir.

2. Aşama Penetrant Uygulama

Penetrant, malzeme yüzeyine uygulanan ve yüzeydeki açık kusurlara nüfuz eden bir sıvıdır.

Temizlik yapıldıktan sonra kırmızı penetrant sıvısı malzeme üzerine sıkılır. Bu aşamada malzemenin yüzde kaçının kontrol edileceği belirlenmiş olmalıdır. % 100 kontrollerde tüm malzemeye sıvı sıkılırken, proje isterlerinde %10- %20 gibi isterlerde olabilmektedir.

Kırmızı penetrant sıvısı malzemeye sıkıldıktan sonra belirli süre beklenir. Daha sonra bu sıvı temizlendikten sonra developer (pudralama) işlemi yapılır. Bu uygulamadan sonra malzemede bulunan kusurlar ortaya çıkmaktadır.

Renkli Penetrant: Yüzeydeki çatlaklar genellikle kırmızı, mavi veya yeşil gibi renklerde belirginleşir. Renkli

Penetrant sıvısı, yüzeye püskürtme, fırçalama veya daldırma yöntemleri ile uygulanabilir. Uygulama sırasında penetrantın tüm yüzeye eşit şekilde yayılması sağlanmalıdır.

3. Aşama Bekleme Süresi,

Penetrant uygulandıktan sonra, sıvının yüzeydeki kusurlara nüfuz etmesi için belirli bir süre beklenmelidir. Bu süre, penetrantın tipine ve yüzeyin özelliklerine bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle 10 ila 30 dakika arasında olur. Bekleme süresi, penetrantın kusurlara tam anlamıyla nüfuz etmesini sağlar.

4. Aşama Geliştirme

Geliştirici kimyasal, penetrantın yüzeydeki kusurlardan sızmasını ve görünür hale gelmesini sağlar. Geliştirici, genellikle beyaz toz veya sprey formunda olur ve yüzeye uygulandıktan sonra penetrantın dışarı çıkmasına yardımcı olur. Bu süreç, kusurların net bir şekilde görünmesini sağlar.

Geliştirici uygulandıktan sonra, yüzey birkaç dakika kuruması için bekletilir. Sonuç olarak, kusurlar yüzeyde belirgin bir şekilde ortaya çıkar.

Penetrant Testi İçin Ekipman ve Malzemeler Nelerdir,

Penetrant testinin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için belirli ekipman ve malzemelere ihtiyaç vardır. İşte gerekli ekipmanlar ve malzemeler:

• Penetrant Sıvısı: Renkli veya flüoresanlı penetrant sıvısı.
• Geliştirici Kimyasal: Penetrantın görünür hale gelmesini sağlayan beyaz toz veya sprey.
• Temizleme Ürünleri: Yüzeyin temizlenmesi için solventler ve kimyasal temizleyiciler.
• Işık Kaynağı: Flüoresanlı penetrantlar için UV lamba veya el feneri,
• Koruyucu Ekipman: Eldiven, gözlük ve maske gibi kişisel koruyucu ekipman.
• Geliştirici Ekipmanları: Geliştiriciyi uygulamak için fırça veya sprey.
• Temizlik Araçları: Yüzey temizliği için kullanabileceğiniz çeşitli araçlar. (Bez vs.)

Penetrant Testinin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir,

Avantajları

• Yüksek Hassasiyet: Yüzey kusurlarını yüksek hassasiyetle tespit etmemizi sağlar,
• Geniş Uygulama Alanı: Çelik, alüminyum, titanyum gibi birçok metal türünde kullanılabilir,
• Görsel Sonuçlar: Sonuçlar genellikle doğrudan görsel olarak değerlendirilir ve kolayca anlaşılır, aciliyet gerektiren projelerde hızlı sonuç alınmasını ve rapor edilmesini sağlar.

Dezavantajları

• Sadece Yüzey Kusurları: Penetrant testi yalnızca yüzeydeki açık kusurları tespit edebilir, içsel kusurları gözlemleyemez. Bu durumda farklı NDT testleri uygulanmalıdır.
• Yüzey Temizliği: Yüzeyin tam olarak temizlenmiş olması gerekir; aksi takdirde test sonuçları yanıltıcı olabilir.
• Kimyasal Kullanımı: Penetrant ve geliştirici kimyasalların kullanımı sırasında uygun güvenlik önlemleri alınmalıdır. Aksi durumda uygulama yapıcıya zarar verilebilir.

Penetrant Testinin Kullanım Alanları Nelerdir,

Penetrant testi, birçok endüstride kalite kontrol ve güvenlik amacıyla kullanılır. İşletmeler bu hizmeti iç kaynaklı yapabilirken kendi bünyesinde kalifiye personel olmaması durumunda dış kaynaklı hizmet alınabilmektedir, Başlıca kullanım alanları şunlardır:

• Aerospace (Havacılık) Endüstrisi: Uçak ve roket bileşenlerinde veya alt parçalarında yüzey kusurlarının tespiti.
• Otomotiv Endüstrisi: Araç parça ve montajlarının kontrolü.
• Petrol ve Gaz Endüstrisi: Boru hatları ve diğer metal yapıların denetimi.
• İnşaat ve Altyapı: Köprüler, binalar ve diğer büyük yapıların yüzey kontrolleri.
• Çelik yapı veya çelik konstrüksiyon üretimlerinde: Yapı malzemelerini kapsayan çelik konstrüksiyona ait ürünlerin denetiminde.

Penetrant Testinin Değerlendirme Standardı Nedir,

Penetrant muayenesini yamak ve yorumlamak kadar ilgili çalışmanın rapor edilmesi de çok önemlidir. Yapılan testler hangi standartlara göre değerlendirilmelidir, nasıl rapor edilmelidir biraz bunları açıklayalım;

Öncelikle muayene standartları aşağıdaki başlıklara göre değerlendirilir,

Genel

Özel Teknik

Ekipman ve Araçlar

Dökümler

Dövme

Kaynaklar

Tüpler ve Borular

Terminoloji

Her alanın değerlendirme standardı bulunmaktadır. Bunlar;

Genel

ISO 3452-1 : Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi – Bölüm 1: Genel kurallar

ISO 3059 : Tahribatsız muayene – Penetrantla muayene ve manyetik parçacıkla muayene – İnceleme şartları

Özel Teknik

ISO 3452-5 : Tahribatsız muayene-Penetrant muayenesi- Bölüm 5: 50°c dan daha yüksek sıcaklıklarda penetrant muayenesi

ISO 3452-6: Tahribatsız deney – Sızma deneyi – Bölüm 6: 10ºC altındaki sıcaklıklarda sızma deneyi

CEN/TR 16638: Tahribatsız muayene – Mavi ışıkla penetran ve manyetik parçacık testi

Ekipman ve Araçlar

ISO 3452-2: Tahribatsız muayene – Penetrantla muayene – Bölüm 2: Penetrant maddelerinin deneyi

ISO 3452-3: Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi – Kısım 3: Referans muayene blokları

ISO 3452-4: Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi – Bölüm 4: Cihazlar

Dökümler

EN 1371-1: Döküm-Sıvı penetrant muayenesi-Bölüm 1:Kum, basınçsız ve düşük basınçlı kalıp dökümler

EN 1371-2: Dökümler-Sıvı penetrant muayenesi-Bölüm 2: Hassas dökümler

Dövme

EN 10228-2: Dövme çeliklerin tahribatsız muayenesi- Bölüm 2: Penetrant muayenesi

Kaynaklar

ISO 23277: Kaynakların tahribatsız muayenesi – Kaynakların penetrant muayenesi – Kabul seviyeleri

Tüpler ve Borular

ISO 10893-4: Çelik boruların tahribatsız muayenesi – Bölüm 4: Yüzey kusurlarının tespiti için dikişsiz ve kaynaklı çelik boruların sıvı penetrant muayenesi

Terminoloji

ISO 12706: Tahribatsız muayene – Penetrant muayenesi – Terimler ve tarifler

Sonuç

Penetrant testi, metal yüzeylerinde ortaya çıkabilecek kusurları belirlemek için etkili bir yöntemdir. Yüzey temizliği, penetrant uygulama, bekleme süresi ve geliştirme aşamaları dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Testin doğru bir şekilde uygulanması, malzeme kalitesini ve güvenliğini sağlamada kritik bir rol oynar. Penetrant testi, çeşitli endüstrilerde kalite kontrol süreçlerinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilir ve malzemelerin güvenilirliğini artırmada önemli bir araçtır.

DK Belgelendirme olarak 2017 yılından beri savunma, havacılık, otomotiv, çelik ve yapı malzemeleri alanlarında penetrant testine dair uygulama, test, değerlendirme ve raporlama hizmeti veriyoruz. İlgili testler kaynak teknikeri ve kaynak mühendislerince yapılmaktadır. Bizimle iletişime geçildiğinde test edilecek parçanın teknik resmi ve adedini rica ederiz. Bu bilgiler bize ulaştıktan sonra test lokasyonu ve parçaların hazır olup olmamasına göre planlama yaparız. Kontrol tamamlandıktan sonra ürünler testten geçmez ise tamir raporu, testten geçer ise uygunluk raporu hazırlar tarafınıza teslim ederiz. Daha detaylı bilgi ve hizmet teklifi almak için bize ulaşabilirsiniz.